Σε αχαρτογράφητα, ταραγμένα νερά πλέει η ευρωπαϊκή οικονομία και κανείς δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει το βάθος και το εύρος των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία. Οικονομικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε να συμβαίνουν γεγονότα που η Ευρώπη δεν τα είχε βιώσει από το 1945 και εκτιμούν ότι ακόμα κι αν ο πόλεμος σε στρατιωτικό επίπεδο τελειώσει αύριο, τίποτα δεν θα είναι όπως πριν από 10-15 ημέρες. «Το 2022 θα είναι πολύ δύσκολο. Για το 2023, βλέπουμε…». Με δεδομένη την εξάρτηση της Ευρώπης –που στην πραγματικότητα είναι αλληλεξάρτηση– από τη Ρωσία σε διάφορους τομείς, με κυρίαρχη αυτήν από το φυσικό αέριο αλλά και τα σιτηρά, το ζητούμενο είναι πώς θα περιοριστούν οι επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές οικονομίες από την επιβολή των κυρώσεων στη Ρωσία και από τον πόλεμο.
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, βρίσκεται αντιμέτωπη με ακόμα μία κρίση, που έρχεται μετά από 10-12 χρόνια οικονομικής κρίσης και άλλα δυο χρόνια πανδημίας, με τα δυσμενή σενάρια για την ανάπτυξη να έρχονται στο προσκήνιο λόγω της πληθωριστικής δύνης και της συγκράτησης των καταναλωτικών δαπανών από τα νοικοκυριά.
Η ελληνική οικονομία έχει «ποντάρει» πολλά στον τουρισμό και πριν από λίγες ημέρες, με βάση τα στοιχεία των προκρατήσεων, όλα συνηγορούσαν ότι θα έχουμε μια χρονιά κοντά στα επίπεδα-ρεκόρ του 2019.
Ο μηδενισμός των επισκεπτών από Ρωσία και Ουκρανία θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιος και μπορεί το γενικό «αποτύπωμά» του να μην είναι ισχυρό –οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από τους Ρώσους το 2021 ήταν 115,2 εκατ. ευρώ επί συνόλου 10,6 δισ. ευρώ–, ωστόσο υπάρχει έντονη ανησυχία σε περιοχές όπως η Χαλκιδική και γενικότερα η Βόρεια Ελλάδα, τα Δωδεκάνησα και η Κρήτη, που ήταν ψηλά στις προτιμήσεις Ρώσων και Ουκρανών. Ηδη, άλλωστε, τουριστικές επιχειρήσεις που δουλεύουν κυρίως με Ρώσους ή Ουκρανούς ψάχνουν να βρουν «οδούς διαφυγής» ώστε να μη βρεθούν μετέωροι σε μια χρονιά που στις αρχές Φεβρουαρίου το μήνυμα και προς τους Ελληνες ήταν «κλείστε τώρα για το καλοκαίρι γιατί δεν θα βρίσκετε ούτε θέση σε κάμπινγκ».
Δυνητικά οι απώλειες μπορούν να αναπληρωθούν σε σημαντικό ποσοστό από άλλες αγορές (το 2019 στην Ελλάδα ήρθα 447.000 Ουκρανοί και 580.000 Ρώσοι), όμως, όπως υπογραμμίζουν παράγοντες της αγοράς, αυτή τη φορά δεν μιλάμε για πρόβλημα που εντοπίζεται στις δυο συγκεκριμένες χώρες-αγορές αλλά στην Ευρώπη και τη Δύση γενικότερα.
Η οικονομική κρίση και κυρίως η αυξανόμενη αβεβαιότητα μπορεί να βάλουν ισχυρό φρένο στην τουριστική ροή από Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία, Βρετανία, Ιταλία αλλά και από τις ΗΠΑ. «Οταν οι τιμές ενέργειας βρίσκονται σε δυσθεώρητα επίπεδα στη Γερμανία, είναι αναμενόμενο ο μέσος Γερμανός να αναθεωρήσει τους σχεδιασμούς για τις καλοκαιρινές του διακοπές. Για εμάς, εξάλλου, η Ουκρανία είναι πολύ μακριά, ωστόσο για τον μέσο Αμερικάνο η Ελλάδα είναι πολύ κοντά στον πόλεμο», τονίζει παράγοντας της τουριστικής αγοράς.
Προς το παρόν οι ακυρώσεις αφορούν αγορές-χώρες που γειτονεύουν με την Ουκρανία, γεγονός που επιτρέπει να υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία, εφόσον λήξουν γρήγορα οι πολεμικές επιχειρήσεις.
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Γιάννης Ρέτσος, συγκλονίζουν, και αυτό που προέχει είναι να σταματήσει η εισβολή, να προστατευτεί η ανθρώπινη ζωή και να επιστρέψουμε σε συνθήκες ειρήνης.
Ο παράγοντας Τουρκία
Προς το παρόν δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία αν θα υπάρξει κεντρική οδηγία προς τους Ρώσους να μην ταξιδέψουν σε χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις στην πατρίδα τους. Το πρόβλημα για τους Ρώσους είναι ότι οι κλυδωνισμοί για την οικονομία της πατρίδας τους, άρα και για τους ίδιους, είναι ισχυροί και η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα είναι διάχυτη στη ρωσική κοινωνία. Ετσι, ακόμα κι αν δεν ήταν τόσο σκληρές οι κυρώσεις της Δύσης, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις επιλογές των Ρώσων για διακοπές (Τουρκία, Αίγυπτος, Ντουμπάι, Κίνα), τόσο για λόγους ψυχολογίας όσο και για οικονομικούς, τα ταξίδια μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα για τον μέσο Ρώσο πολίτη.
Ετσι, η Τουρκία, η οποία –επί του παρόντος τουλάχιστον– δεν είναι διατεθειμένη να επιβάλει κυρώσεις αλλά αντίθετα να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, φαίνεται να είναι η πιο ευάλωτη σε σχέση τον τουρισμό λόγω της αναμενόμενης αδυναμίας των Ρώσων. Το 2021 η Τουρκία υποδέχτηκε περί τα 25 εκατ. ξένους τουρίστες, εκ των οποίων τα 4,8 εκατ. από τη Ρωσία και τα 2 εκατ. από την Ουκρανία και ο στόχος ήταν για ακόμα μεγαλύτερη ροή το 2022.
efsyn.gr/
